Filecoin (FIL): Nền kinh tế tiền số và mô hình kinh doanh

Hệ sinh thái Filecoin là một cấu trúc công bằng mang lại lợi ích cho thợ đào, nhà cung cấp dịch vụ lưu trữ cũng như khách hàng - mang lại động lực nhằm thu hút nhiều người tham gia. Mô hình kinh tế học tiền số tân tiến của mạng lưới Filecoin có cơ chế đúc tiền theo cấp số nhân kết hợp, dựa trên cả mô hình giảm dần theo cấp số nhân và mô hình đường cơ sở của mạng. Mạng Filecoin cũng có một mô hình phân bổ coin vô cùng phức tạp, minh bạch và công bằng. Nó phân phối tổng nguồn cung Filecoin (FIL) theo những phần khác nhau nhằm cung cấp năng lượng cho từng nơi trên hệ thống- thúc đẩy tính bền vững dài hạn và ngắn hạn của dự án.

Mạng lưới khuyến khích vai trò quan trọng trong mạng lưới kinh tế của nền tảng. Cấu trúc khuyến khích của hệ sinh thái được xây dựng thông qua một hệ thống khai thác nơi các thợ đào, những nhà cung cấp kho lưu trữ phi tập trung, và khách hàng đều mang lại lợi ích cho nhau:

  • Thợ đào kho lưu trữ (Storage miners) nhận tiền bằng cách cung cấp dung lượng lưu trữ.

  • Thợ đào truy suất thông tin (Retrieval miners) nhận tiền bằng cách cung cấp dữ liệu.

  • Khách hàng trả tiền để lưu trữ và truy xuất dữ liệu.

Để duy trì một cấu trúc bền vững và lâu dài, Filecoin đã thiết kế một nền kinh tế tiền số tôn trọng tính công bằng, linh hoạt, dân chủ và có thể thích ứng, cung cấp cho người dùng nhiều tiện ích trong quá trình phát triển. Tầm nhìn của Filecoin sẽ ngày càng rộng mở thông qua một quá trình được gọi là hybrid exponential minting (kết hợp giữa phân rã theo cấp số nhân và mô hình đường cơ sở mạng) và cấu trúc phân bổ tiền xu công bằng.

Các dự án blockchain thường đúc coin bằng cách sử dụng mô hình cắt giảm theo hàm mũ (Exponential Decay Model), trong đó giảm một nửa là mô hình phổ biến nhất. Với phương pháp này, phần thưởng khi tạo block mới sẽ ở mức cao nhất khi dự án còn trong giai đoạn sơ khai (thường là lúc có ít thợ đào nhất). Thợ đào sẽ tạo ra nhiều coin hơn khi mạng lưới còn mới phát triển, nhưng số lượng coin tạo ra trên mỗi đơn vị sẽ giảm dần theo thời gian.

Sau khi phân tích nhiều mô hình kinh tế tiền số dựa trên blockchain, ta có thể dễ dàng nhận thấy rằng một mô hình cắt giảm hàm mũ đơn giản sẽ thúc đẩy người tham gia trong thời gian ngắn.

Tuy nhiên, một mô hình hàm mũ đơn giản lại có tác động tiêu cực lâu dài đến nền kinh tế Filecoin bởi chúng khuyến khích thợ đào kho lưu trữ phi tập trung rời khỏi mạng lưới sau khi đã thu nhập được một lượng phần thưởng lớn trong những ngày đầu của dự án - ngay cả khi điều này đồng nghĩa với việc mất một lượng dữ liệu khách hàng quan trọng.

Thợ đào rời đi quá sớm sẽ có hai tác động tiêu cực tới mạng lưới: khách hàng sẽ mất dữ liệu và bị giảm quyền truy cập vào bộ nhớ dài hạn, thợ đào sẽ mất đi động lực cải thiện mạng lưới. Để tạo điều kiện cho việc lưu trữ định kỳ và lưu trữ dài hạn, Filecoin đã đưa khái niệm đường cơ sở mạng vào hệ thống của nó.

Thay vì đúc tiền theo khoảng thời gian trôi qua, block thưởng sẽ tăng lên khi tổng sức mạnh lưu trữ phi tập trung của mạng tăng lên, trong khi vẫn duy trì khái niệm cơ bản của mô hình cắt giảm theo hàm mũ.

Điều này có nghĩa là phần thưởng kiếm được từ đào tiền số sẽ đúng với tiện ích của quá trình đào tiền số mang lại cũng như phù hợp với giá trị tổng thể mà mạng lưới cung cấp cho khách hàng của mình ở bất kỳ giai đoạn nào của dự án.

Nền kinh tế FileCoin | Nguồn: cdn.blogtienao

Nền kinh tế FileCoin | Nguồn: cdn.blogtienao

Nhằm vẹn cả đôi đường, Filecoin đã giới thiệu một cơ chế tạo coin hỗn hợp theo cấp số nhân (hybrid exponential minting mechanism), và phân bổ FIL như sau:

  • Phân bổ 30% cho quá trình đào kho lưu trữ phi tập trung nhằm đúc coin đơn giản (nhằm phân rã hàm mũ đơn giản).

  • 70% cho việc đúc coin theo đường cơ sở.

Hai phần của mô hình này tương trợ lẫn nhau. Việc phân bổ đúc coin đơn giản sẽ mang lại nhiều lợi ích cho những thợ đào mới trong mạng lưới, và đóng vai trò như một phương pháp giảm áp lực từ những cú sốc kinh tế đối với hệ thống.

Đổi lại, phân bổ đúc coin theo đường cơ sở sẽ tạo thêm coins khi mạng lưới tạo ra nhiều giá trị. Đúc theo đường cơ sở được thiết kế để bắt đầu ở mức 1 Exbibyte và tăng trưởng với tốc độ hàng năm là 200%.

Để dễ so sánh, 1 Exbibyte sẽ xấp xỉ 1,152,921,504 gigabyte, chiếm khoảng 0.01% dung lượng lưu trữ hiện tại của toàn hành tinh. Tốc độ tăng trưởng bộ nhớ đám mây hàng năm của thế giới là 40%.

Tổng lượng coin của Filecoin được phân bổ như sau:

  • Khai thác lưu trữ: 55%.

  • Coin lưu trữ cho việc khai thác: 15%.

  • Phòng thí nghiệm giao thức (Protocol Labs): 10%.

  • Đợt ICO Filecoin năm 2017: 7,5%.

  • Tổ chức Filecoin (Filecoin Foundation): 5%.

  • Thành viên PL Team và Cộng tác viên: 4,5%.

  • Phát triển hệ sinh thái: 2,5%.

Tổng nguồn cung tối đa của Filecoin là 2.000.000.000 coin và được biết tới với cái tên FIL_BASE. Như đã nêu trên, 70% tổng số FIL coin sẽ được phân bổ cho các thợ đào:

  • 55% hoặc 1.100.000.000 coin (78,6% phần thưởng khai thác) của FIL_BASE được phân bổ cho việc đào coin bằng cách lưu trữ phi tập trung.

  • 15% hoặc 300.000.000 coin (21,4% phần thưởng khai thác) được phân bổ cho kho lưu trữ khai thác Filecoin.

Chỉ số phân bổ coin của FileCoin | Nguồn: coin86

Chỉ số phân bổ coin của FileCoin | Nguồn: coin86

Nói chung, ba danh mục phân bổ coin chính là:

  • Phân bổ cho việc đào bằng kho lưu trữ - 55%: Được sử dụng chủ yếu để duy trì blockchain với block thưởng, chạy mã mạng, và trợ cấp lưu trữ phi tập trung đáng tin cậy và nhiều lợi ích. Sự phân bổ này cũng bao gồm cả phần thưởng đào tiền số đời đầu. Những thợ đào bằng kho lưu trữ là những thợ đào đời đầu, họ chịu trách nhiệm về chức năng chính và giá trị của giao thức.

  • Phân bổ cho khoản lưu trữ khai thác - 15%: Đây là điều thiết yếu với mạng lưới Filecoin nhằm đảm bảo sự sống của mạng cũng như tất cả các loại thợ đào đóng góp vào nó. Vì vậy, hệ thống phân bổ 15% FIL_BASE để bảo vệ các thợ đào truy xuất, thợ đào sửa chữa, và những thợ đào sẽ xuất hiện trong tương lai. Khi mạng phát triển và phát triển, cộng đồng sẽ quyết định cách phân bố những đồng coin này, thông qua các đề xuất cải tiến Filecoin (FIP) và các phương tiện khác.

  • Phân bổ bổ sung - 30%: 15% FIL_BASE được phân bổ cho Phòng thí nghiệm giao thức (với 4,5% cho PL Team và những người đóng góp), 10% FIL_BASE được phân bổ cho những mục đích gây quỹ (7,5% cho các đợt phát hành coin ban đầu (ICO) và 2,5 % dùng để phát triển hệ sinh thái). Phòng thí nghiệm giao thức là một dự án phát triển blockchain và nghiên cứu mã nguồn mở tập trung vào Filecoin. Cuối cùng, 5% còn lại được phân bổ cho Tổ chức Filecoin.

FIL còn lại sẽ được sử dụng để tài trợ cho tính toán và băng thông on-chain dưới dạng phí giao dịch. FIL cũng sẽ được sử dụng để đền bù khi quá trình lưu trữ phi tập trung và cơ chế đồng thuận xảy ra lỗi - giúp giảm áp lực giảm phát cần thiết để duy trì giá trị tiền số.

Nền kinh tế tiền số của Filecoin là sự kết hợp giữa mô hình phân rã dạng hàm mũ và mô hình đường cơ sở mạng để trở thành một hệ thống hỗn hợp nhằm đảm bảo khả năng tồn tại lâu dài của dự án. Thiết kế này (cùng với phương pháp phân bổ coin cực kỳ sáng tạo của Filecoin) đảm bảo được mức độ tăng trưởng về số người tham gia vào mạng lưới, đồng thời áp dụng áp lực đối trọng để giảm thiểu các cú sốc về nguồn cung FIL.

Với sự ra mắt của mạng chính Filecoin vào ngày 15 tháng 10 năm 2020, coin gốc của Filecoin (FIL) đã được niêm yết trên nhiều sàn giao dịch hàng đầu trong lĩnh vực tiền số bao gồm Gemini, Binance, Houbi và Kraken.

Sắp tới, Filecoin có thể sẽ phát triển qua nhiều giai đoạn, với mỗi giai đoạn sẽ có nhiều mục tiêu với nhiều phương pháp tạo doanh thu mới. Và khi mạng lưới phát triển, tiện ích của nó sẽ tăng lên cùng lúc đó sẽ giúp mối quan hệ của dự án với các lý tưởng vĩ đại của blockchain - phân cấp, minh bạch và bất biến - ngày càng sâu sắc và cân bằng hơn. Từ đó khiến hệ sinh thái Filecoin được tiếp xúc và giúp đỡ nhiều ngành công nghiệp hơn nữa. Con đường chuyển hóa khả năng lưu trữ trên nền điện toán đám mây và hành trình phi tập trung hóa kho lữu trữ của Filecoin chỉ mới bắt đầu.