High-Frequency Trading (HFT) là gì? Cách HFT Thao Tác Trên Thị Trường Tài Chính và Crypto

Bạn có bao giờ tưởng tượng đến việc có thể mua và bán tài sản tài chính trong tích tắc mà không cần phải bấm một nút hay gọi điện thoại không? Trong một thế giới nơi thông tin lan truyền nhanh như chớp, một số tổ chức đang kiếm lợi nhuận khổng lồ chỉ trong vài mili giây. Đó chính là thế giới của High-Frequency Trading (HFT) – giao dịch tần suất cao. Nhưng HFT thực sự là gì? Và tại sao nó lại quan trọng đến vậy? Đọc tiếp để khám phá cách thức mà các tổ chức tài chính lớn sử dụng HFT để kiếm lợi nhuận, và làm thế nào nó đang ảnh hưởng đến các thị trường tiền số như Bitcoin và Ethereum.
High-Frequency Trading (HFT) là gì?

HFT, hay còn gọi là giao dịch tần suất cao, là một phương pháp giao dịch sử dụng các hệ thống máy tính siêu nhanh để thực hiện hàng triệu giao dịch trong một thời gian rất ngắn. Bạn có thể tưởng tượng nó như việc một đội đua xe siêu tốc đang chạy trên đường đua tài chính, nơi mà mọi quyết định được đưa ra trong một phần nghìn giây.

Đặc điểm nổi bật của High-Frequency Trading

Đặc điểm nổi bật của High-Frequency Trading

Hệ thống giao dịch HFT (giao dịch tần suất cao) hoạt động như một "máy tính siêu nhanh" để tìm kiếm cơ hội giao dịch và thực hiện chúng trong một thời gian cực kỳ ngắn. Hãy tưởng tượng bạn đang chơi một trò chơi mà bạn phải phản ứng với những thay đổi trong giây lát, nhưng thay vì một người chơi, "máy tính" sẽ làm điều này.

Cụ thể, hệ thống HFT sẽ làm như sau:

  • Thu thập thông tin thị trường: Hệ thống sẽ lắng nghe và thu thập tất cả các thay đổi về giá của các đồng tiền số, số lượng giao dịch, và sự chênh lệch giữa giá mua và giá bán. Đây là thông tin cơ bản để bắt đầu "chơi".
  • Phân tích và tìm cơ hội: Sau khi có thông tin, hệ thống sẽ phân tích để tìm ra những cơ hội mà có thể kiếm lời trong thời gian ngắn nhất. Giống như việc bạn tìm thấy một món hời trong cửa hàng với giá giảm mạnh.
  • Ra quyết định tự động: Dựa trên phân tích này, hệ thống sẽ tự động quyết định xem nên mua hay bán. Quá trình này diễn ra cực kỳ nhanh, đôi khi chỉ trong một phần nghìn giây, như khi bạn nhấn nút "mua" trên một website bán hàng giảm giá.
  • Gửi lệnh và thực hiện giao dịch: Khi hệ thống đã quyết định, nó sẽ gửi lệnh mua hoặc bán đến sàn giao dịch với tốc độ siêu nhanh, nhằm thực hiện giao dịch trước khi cơ hội qua đi.
  • Kiểm tra hiệu quả: Sau mỗi giao dịch, hệ thống sẽ tính toán xem lợi nhuận có lớn hơn chi phí hay không. Nếu không, nó sẽ thay đổi chiến lược để tối ưu hơn cho lần sau.

Các tổ chức lớn tham gia vào giao dịch tiền số với chiến lược HFT (giao dịch tần suất cao) chủ yếu kiếm lời từ việc thực hiện một khối lượng giao dịch rất lớn, mỗi giao dịch mang lại một khoản lợi nhuận nhỏ. Dưới đây là một số chiến lược HFT phổ biến, được giải thích dễ hiểu:

  • Arbitrage (Chênh lệch giá): Cũng giống như khi bạn mua một món hàng ở cửa hàng này với giá rẻ và bán lại ở cửa hàng khác với giá cao hơn, các hệ thống HFT cũng tận dụng sự chênh lệch giá của cùng một đồng tiền số giữa các sàn giao dịch. Ví dụ, nếu một đồng tiền số bán giá thấp ở một sàn và cao hơn ở sàn khác, hệ thống HFT sẽ mua đồng tiền đó ở sàn giá thấp và bán ngay lập tức ở sàn giá cao hơn, kiếm lời từ sự chênh lệch đó.
    Các loại chênh lệch giá phổ biến bao gồm:
    • Spatial Arbitrage (Chênh lệch không gian): Tận dụng sự chênh lệch giá của cùng một đồng tiền giữa các sàn giao dịch khác nhau.
    • Triangular Arbitrage (Chênh lệch tam giác): Tận dụng sự khác biệt về giá giữa ba cặp tiền số khác nhau trên cùng một sàn.
  • Market Making (Tạo thanh khoản): Đúng như tên gọi, các tổ chức HFT tạo ra thanh khoản cho thị trường bằng cách liên tục đặt các lệnh mua và bán với mức giá gần nhau. Họ kiếm lời từ sự chênh lệch nhỏ giữa giá mua và giá bán (gọi là chênh lệch bid-ask). Đây giống như việc bạn bán hàng ở mức giá nào đó và sẵn sàng mua lại nếu có người muốn bán với mức giá gần đó, kiếm lời từ sự khác biệt.
  • Scalping (Giao dịch nhanh): Đây là chiến lược thực hiện các giao dịch rất nhanh và nhỏ, nhằm kiếm lợi từ những biến động giá trong thời gian cực ngắn. Hãy tưởng tượng bạn chỉ cần vài giây hoặc thậm chí vài mili giây để mua và bán một tài sản khi giá thay đổi chút ít, kiếm lời từ những biến động này.

Tác động lên tính thanh khoản và sự ổn định của thị trường

  • Tăng thanh khoản: HFT, hay giao dịch tốc độ cao, giống như một đội ngũ các "nhà môi giới ảo" hoạt động liên tục, giúp cho việc mua bán tài sản dễ dàng hơn. Các hệ thống này luôn sẵn sàng đặt lệnh mua và bán nhanh chóng, tạo ra một "thị trường tấp nập" với nhiều sự lựa chọn. Điều này đặc biệt quan trọng khi thị trường biến động mạnh, giúp giảm khoảng cách giá giữa các lệnh mua và bán, khiến giao dịch trở nên dễ dàng và nhanh chóng hơn. Tuy nhiên, một số người cho rằng HFT không thực sự tạo ra thanh khoản ổn định. Những lệnh này có thể là "lệnh ma," tức là chúng có thể bị rút lại ngay lập tức nếu không có lợi cho người thực hiện giao dịch, làm cho thị trường không thật sự vững chắc và thậm chí có thể khiến giá cả biến động mạnh hơn.
  • Giảm sự biến động giá: Trong một số trường hợp, khi thị trường thiếu thanh khoản, HFT có thể giúp lấp đầy những khoảng trống giá và giữ cho giá cả ổn định. Tuy nhiên, khi hệ thống thực hiện quá nhiều giao dịch trong thời gian ngắn, nó có thể tạo ra sự biến động mạnh, giống như một cơn sóng lớn trong đại dương làm đảo lộn mọi thứ.

Tạo ra sự bất công giữa nhà đầu tư nhỏ lẻ và tổ chức lớn

  • Lợi thế về công nghệ: Giao dịch tốc độ cao yêu cầu các công nghệ tiên tiến và cơ sở hạ tầng mạnh mẽ, giống như việc cần một chiếc ô tô siêu tốc để giành chiến thắng trong cuộc đua. Các tổ chức lớn, như các ngân hàng và quỹ đầu tư, có đủ nguồn lực để đầu tư vào các hệ thống này, trong khi nhà đầu tư nhỏ lẻ không có cơ hội tiếp cận. Điều này tạo ra sự chênh lệch rõ rệt, khiến các tổ chức lớn luôn có thể giao dịch nhanh hơn và kiếm lời từ sự chênh lệch giá nhỏ trong tích tắc.
  • Lợi thế không công bằng: Một trong những điều không công bằng là HFT có thể "nhìn thấy" lệnh giao dịch lớn trước khi các nhà đầu tư nhỏ lẻ kịp phản ứng, giống như việc biết trước câu hỏi trong một kỳ thi. Các tổ chức lớn có thể mua vào hoặc bán ra trước khi các lệnh của nhà đầu tư khác được thực hiện, lợi dụng sự chênh lệch giá nhỏ để kiếm lợi.
  • Chi phí giao dịch thấp hơn: Các tổ chức lớn tham gia HFT thường nhận được ưu đãi về phí giao dịch do khối lượng giao dịch rất lớn, giúp họ giao dịch với chi phí thấp hơn rất nhiều so với nhà đầu tư nhỏ lẻ. Điều này khiến cho việc tham gia thị trường trở nên đắt đỏ hơn đối với những người không có nguồn lực lớn.
  • Cạnh tranh không công bằng: HFT tạo ra một môi trường khó khăn cho nhà đầu tư nhỏ lẻ khi tham gia vào thị trường. Các hệ thống này có thể phát hiện những biến động giá nhỏ và phản ứng với chúng nhanh chóng, khiến các nhà đầu tư cá nhân không kịp tận dụng cơ hội trước khi giá đã thay đổi.

HFT, mặc dù mang lại lợi ích to lớn cho các tổ chức sử dụng nó, nhưng cũng tạo ra nhiều lo ngại về tính công bằng và minh bạch trong thị trường. Các cơ quan quản lý tài chính tại nhiều quốc gia đang tìm cách điều chỉnh HFT để ngăn chặn các hoạt động gây tổn hại cho thị trường hoặc làm lợi cho một nhóm nhỏ các nhà giao dịch.

Ở một số quốc gia, HFT đang bị giám sát chặt chẽ và có thể bị giới hạn, đặc biệt là khi nó ảnh hưởng đến sự ổn định của thị trường tài chính. Trong khi đó, đối với thị trường tiền số, vấn đề pháp lý lại phức tạp hơn rất nhiều, vì các quy định về crypto chưa thống nhất trên toàn cầu. Điều này khiến cho HFT trong thị trường tiền số càng trở nên khó kiểm soát và dễ tạo ra sự mất cân bằng.