Phân tích cơ bản là gì? 7 bước phân tích cơ bản dự án Crypto

Phân tích cơ bản (Fundamental Analysis - FA) đề cập đến việc phân tích các yếu tố cơ bản của một dự án, bao gồm cả các yếu tố bên trong và bên ngoài, nhằm đánh giá tác động của những yếu tố này đến giá trị của dự án.

Mục tiêu chính của phân tích cơ bản là xác định xem giá trị hiện tại của dự án có cao hơn hay thấp hơn so với mức giá đang được thị trường định giá. Nhờ đó, chúng ta có thể đưa ra những quyết định đầu tư thông minh và hợp lý hơn.

Tổng quan về dự án

Để có cái nhìn tổng quan về dự án và hiểu cơ chế hoạt động của nó, chúng ta có thể tìm hiểu thông qua tài liệu dự án. Thông thường, tài liệu này được gọi là "Document" hoặc viết tắt là "Docs" và có thể tìm thấy trên trang web chính thức của dự án. Nếu không tìm thấy, bạn có thể sử dụng từ khóa "Tên Dự Án + Crypto + Document" để tìm trên Google.

Trong tài liệu, chúng ta cần nắm được những ý chính sau đây để hiểu về dự án:

• Dự án thuộc ngành nào trong thị trường? Ví dụ: DeFi, Infastructure, NFT, Gaming, Social,...
• Dự án thuộc loại nào trong các ngành trên? Ví dụ: Nếu dự án thuộc lĩnh vực DeFi, nó có thể thuộc loại AMM, DEX, Lending, Liquid Staking,... Nếu dự án thuộc lĩnh vực Infastructure, nó có thể thuộc loại Layer 1, Layer 2, Ví tiền số, Bridge,...
• Nếu dự án là Protocol hoặc Dapp, nó được xây dựng trên các blockchain nào?
• Các đặc điểm đáng chú ý của dự án như phí giao dịch, bảo mật, khách hàng mục tiêu, sản phẩm chính,...
• Xác định các dự án trong cùng ngành và có sản phẩm tương tự.

Đây là những điều cơ bản mà mọi người mới bắt đầu trong thị trường tiền số nên nắm vững khi khởi đầu với một dự án mới.

Cơ chế hoạt động

Để hiểu cơ chế hoạt động của dự án, chúng ta cần tìm hiểu về hai phần quan trọng sau:

• Hoạt động từ phía người dùng: Điều này liên quan đến cách người dùng tương tác với dự án. Ví dụ, người dùng có thể tham gia vào giao thức cho vay và vay tiền, tạo ra stablecoin, hoặc cung cấp thanh khoản cho một sàn giao dịch nào đó.
• Hoạt động từ phía giao thức ẩn phía dưới dự án: Đây là những hoạt động xảy ra bên trong dự án. Ví dụ, dự án có thể sử dụng một giao thức khác để cung cấp thanh khoản, hoặc triển khai một hệ thống cho vay với các quy định cụ thể.

Bên cạnh đó, cần phải tìm hiểu về sự tương tác giữa người dùng và dự án. Ví dụ, người dùng có thể cung cấp thanh khoản trên Uniswap và nhận lại LP Token đại diện cho khoản thanh khoản trong pool.

Khi nghiên cứu về cơ chế hoạt động của dự án, cần đọc và tìm hiểu kỹ càng để đưa ra các đánh giá cụ thể như:

• Mô hình hoạt động này có những ưu điểm và nhược điểm gì?
• Mô hình hoạt động này có tiềm ẩn rủi ro ở các bước và giai đoạn nào?
• Để tìm ra các điểm không hợp lý, rủi ro và thậm chí các điểm không tốt của dự án, chúng ta cần áp dụng tư duy ngược - Reverse Thinking tại từng bước.

Ví dụ, mình đã đọc và nghiên cứu kỹ về mô hình hoạt động của chiến lược Delta Neutral của Rage Trade. Tôi nhận thấy rằng nó rất phức tạp, tiềm ẩn rủi ro và đặc biệt là tốn phí, không mang lại lợi nhuận đáng kể cho người dùng. Bản thân tôi đã đóng góp trực tiếp cho dự án và thậm chí dự án còn phản hồi tiêu cực, chỉ trích bản thân mình. Sau hai tháng, dự án đã loại bỏ sản phẩm Delta Neutral.

Cơ chế hoạt động

Sự khác biệt so với những đối thủ cùng ngành

Sau khi đọc về Tổng quan và Cơ chế hoạt động của dự án, chúng ta cần tìm hiểu về những dự án tương tự mà có thể liên quan đến dự án mình đang nghiên cứu. Ví dụ, trong lĩnh vực AMM, có các dự án như Uniswap, Sushiswap, PancakeSwap, Curve Finance, Balancer,... Trong lĩnh vực Lending & Borrowing, có AAVE, Compound, Solend, Silo Finance, Radiant Capital,... CDP có Maker DAO, Parrot, Venus Protocol,... Và Liquid Staking có Lido Finance, Ankr, Stader Labs, Rocket Pool,...

Khi một dự án thuộc mảng AMM, chúng ta cần phân biệt rõ liệu đó là AMM thông thường hay AMM dành cho các Stable Asset.

Trong phần này, chúng ta cần trả lời một số câu hỏi sau:

• Dự án này có tương đồng với những dự án nào trong cùng ngành?
• Dự án này có những nét tương đồng gì với những dự án lớn nhất trong ngành?
• Dự án này có sự khác biệt gì so với những dự án lớn nhất trong ngành?
• Sự khác biệt của dự án có hiệu quả, thực tế và khả thi hay không?
• Sự khác biệt của dự án có cơ hội bứt phá để vươn lên vị trí dẫn đầu hay không?
• Sự khác biệt của dự án có tiềm ẩn những rủi ro gì hay không?
• Sự khác biệt của dự án cần những yếu tố gì và mất bao lâu để xây dựng?

Những câu hỏi này sẽ giúp chúng ta có cái nhìn tổng quan về dự án và hiểu rõ hơn về những điểm đặc trưng của nó.

Lộ trình phát triển

Việc xem xét lộ trình phát triển của mỗi dự án là rất quan trọng, vì những dự án thiếu lộ trình phát triển thường chỉ tập trung vào lợi nhuận ngắn hạn và cần phải đề phòng rõ ràng. Thông thường, lộ trình phát triển có thể được tìm thấy trong tài liệu (Docs) hoặc trên trang web chính thức của dự án, nhưng nếu không có, bạn nên hỏi đội ngũ phát triển của dự án qua Discord.

Khi đọc lộ trình phát triển của dự án, chúng ta cần nắm được các ý chính sau:

• Lộ trình phát triển trong quá khứ đã tuân thủ đúng lộ trình không? Nếu có chậm trễ, nguyên nhân là gì?
• Lộ trình phát triển trong tương lai có phù hợp với mục tiêu của giao thức không? Chi tiết hơn hay chỉ mang tính chung chung và mập mờ, ví dụ như phát triển đa chuỗi (multichain), cập nhật giao diện người dùng (UI/UX),...
• Lộ trình phát triển trong tương lai có khả thi không? Hay dự án đang ở trong tình trạng mơ hồ, chỉ có những kế hoạch ảo tưởng, ví dụ như đề ra mục tiêu sử dụng rộng rãi (mass adoption) của crypto trong vòng một năm.

Việc xem xét các câu hỏi này giúp chúng ta có cái nhìn rõ hơn về lộ trình phát triển của dự án và hiểu xem nó có khả thi và có đáng tin cậy hay không.

Nhà đầu tư và đối tác

Trong trường hợp của một dự án mới, việc sở hữu các nhà đầu tư và đối tác tiềm năng có thể giúp chúng ta đánh giá một phần về dự án. Điều này cũng là một yếu tố mà nhiều người lựa chọn để tìm kiếm những cơ hội tiềm ẩn trên thị trường crypto. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, chúng ta cần phải trả lời một số câu hỏi như sau:

• Những nhà đầu tư (VCs) đã đầu tư vào dự án vào thời điểm nào. Với số tiền bao nhiêu và mức định giá là bao nhiêu?
• Đặc biệt quan tâm đến mức giá mà các nhà đầu tư đã mua vào để xác định xem hiện tại giá trị của dự án có lời hay lỗ bao nhiêu. Ví dụ, nếu một dự án đã tăng 100 lần giá trị, khi ta mua vào với giá gấp đôi, tức là 2 lần, thì giá trị của các nhà đầu tư đã tăng lên 200 lần, vì vậy xác định vị trí này rất quan trọng.
• Loại nhà đầu tư (VCs) đầu tư vào dự án có tính chất dài hạn hay ngắn hạn. Đó là nhà đầu tư từ các sàn giao dịch, hay là những nhà đầu tư danh tiếng trong lĩnh vực tiền số.
• Đối tác có liên quan đến sản phẩm của dự án hay không? Họ có hỗ trợ dự án ở một mặt nào đó không? Đối tác có đóng góp thực sự cho dự án hay chỉ là để tạo đồng đều.

Đội ngũ phát triển

Việc đầu tư vào dự án thực chất là đầu tư vào con người. Ở đây, con người đó chính là đội ngũ phát triển. Khi tìm hiểu về đội ngũ phát triển trên LinkedIn, chúng ta cần ghi chú các thông tin quan trọng như sau:

• Cần nắm rõ thông tin về thành viên trong Nhóm lãnh đạo như học vấn, quá trình làm việc, kinh nghiệm và vị trí của họ.
• Xem xét tham gia vào thị trường tiền số từ bao lâu và dự án tiền số đầu tiên mà họ đã tham gia. Lĩnh vực nào mà họ đã làm việc? Có những thành tựu nào đáng kể? Hiện tại, hoạt động của họ như thế nào?
• Liên quan của dự án hiện tại với các dự án trong quá khứ là như thế nào?
• Đội ngũ phát triển đã từng làm việc chung ở đâu hoặc đã từng làm dự án chung trước đây chưa? Họ có mối liên hệ chặt chẽ với nhau không? Có kinh nghiệm sâu rộng trong lĩnh vực của mình không? Ví dụ, một Giám đốc Công nghệ (CTO) cần có nhiều năm kinh nghiệm làm Kỹ sư Phần mềm cho nhiều công ty, tổ chức lớn,...

Tokenomics

Trong phần tokenomics, chúng ta sẽ xem xét và đánh giá hai khía cạnh chính là Token Use Case, Token Allocation và Token Release. Để hiểu rõ hơn, chúng ta cần trả lời một số câu hỏi sau:

• Làm thế nào để phân bổ token? Ai đang nắm giữ token và tỷ lệ là bao nhiêu? Tỷ lệ này có hợp lý không, ví dụ như khoảng 15-20% cho Core Team, dưới 30% cho VCs,...
• Sau khi phân bổ token, làm thế nào để trả token? Core Team và VCs có bị khóa không? Nếu không khóa, thời gian giải phóng token sẽ ngắn hạn, nếu khóa trong 6 tháng thì còn lại trung bình, và khóa trong 12 tháng sẽ là lựa chọn ổn nhất, tuy nhiên không phải lúc nào cũng áp dụng cho tất cả. Chúng ta cần kiểm tra kỹ các điều khoản lớn như đội ngũ có thể bán token ở các mục khác, do đó việc kiểm tra đầy đủ là rất quan trọng.
• Xác định thời điểm TGE (Token Generation Event) và các thời điểm mở khóa token.
• Token của dự án được sử dụng cho mục đích gì? Dự án có mô hình token đặc biệt nào không? Có các biện pháp nào để giảm lạm phát không? Có chương trình chia sẻ doanh thu không? Tóm lại, có những biện pháp nào để hạn chế nguồn cung token trên thị trường không?

Hãy nhớ rằng khi đầu tư, chúng ta cần xem xét cả token của dự án và dự án chính một cách toàn diện, không chỉ dựa vào tokenomics để đưa ra quyết định đầu tư.